Χάσμα γενεών και επικοινωνία

Η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων στόχο έχει την κοινωνική συναλλαγή και την εξοικείωση. Παρόλα αυτά, η επικοινωνία μπορεί να διαταραχθεί και να ανασταλεί μιας εις βάθος γνωριμία εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, όπως το χάσμα των γενεών.

Πιο συγκεκριμένα, αυτή η απόσταση μεταξύ των ηλικιακών γενεών έχει αιτίες ύπαρξης και επιπτώσεις. Η πρώτη και βασικότερη όλων αιτία ύπαρξης είναι η μεγάλη ηλικιακή διαφορά μεταξύ δυο ανθρώπων. Έπειτα, ένας άλλος παράγοντας ύπαρξης είναι ο κοινωνικός. Το κοινωνικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο αναπτύσσεται το άτομο, παίζει κυρίαρχο ρόλο στην ανάπτυξή του ως κοινωνικό ον, καθώς και στην δυνατότητα συνδιαλλαγής του. Αναλύοντας τον κοινωνικό παράγοντα καθίσταται εμφανές το πρόβλημα επικοινωνίας που θα μπορούσε να δημιουργηθεί παραδείγματος χάριν ανάμεσα σε ένα νεαρό άτομο μεγαλωμένο σε ένα αστικό, ειρηνικό περιβάλλον, σε αντίθεση με ένα άτομο το οποίο αναπτύχθηκε σε ένα παραμεθόριο με κατά καιρούς πολεμικές συρράξεις περιβάλλον.

Ακόμη ένας παράγοντας ύπαρξης είναι ο εκπαιδευτικός. Η τάση επιμέρους επιμόρφωσης πέραν των υποχρεωτικών ετών εκπαίδευσης είναι τεράστια σε αντίθεση με το τι είθισται να συνέβαινε δεκαετίες πριν. Η επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων, που εκτός από την μεγάλη ηλικιακή διαφορά, έχουν να αντιμετωπίσουν και ένα εκπαιδευτικό κενό ανάμεσά τους μπορεί να καταστεί δύσκολη.

Το χάσμα μεταξύ γενεών βάση έχει επίσης και στις ατομικές εμπειρίες ζωής που βιώνει ο καθένας, αλλά και στα ατομικά χαρακτηριστικά του. Οι εμπειρίες ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και είναι αυτές, μαζί με πολλούς άλλους παράγοντες, που μας ετεροπροσδιορίζουν. Επιπλέον, τα ατομικά χαρακτηριστικά ολοκληρώνουν την εικόνα μας προς το εξωτερικό περιβάλλον.

Συνεχίζοντας με τις επιπτώσεις εξαιτίας της ηλικιακής απόστασης, η βασικότερη όλων είναι η επίπτωση στην επικοινωνία. Η διαδικασία μιας αξιόλογης επικοινωνίας μπορεί να γίνει δύσκολη, έως και ακατόρθωτη. Μέρος της επικοινωνίας είναι και η κατανόηση. Η κατανόηση όχι μόνο των λεγομένων, αλλά και η δυσκολία κατανόησης των συνθηκών επιβίωσης, ανάπτυξης και εξέλιξης μεταξύ των δυο ατόμων. Στην περίπτωση του νεαρού ατόμου, μπορεί να φαντάζει αδύνατη η προσωπική εξέλιξη ενός μεγαλύτερου ανθρώπου διαμέσου σκληρών συνθηκών ζωής. Παρομοίως το ηλικιακά μεγαλύτερο άτομο δύναται να μην επικροτεί τον τρόπο ζωής, επαγγελματικής ανέλιξης, ακόμα και τον τρόπο δημιουργίας μιας νέας οικογένειας ενός νεαρότερου ανθρώπου. Αυτές οι δυο συγκρίσεις στόχο έχουν να αναδείξουν, ότι μια υποθετική «ανταλλαγή ζωής» μεταξύ των δυο αυτών ατόμων θα ήταν πιθανόν αδύνατη, καθώς εκατέρωθεν είτε αμφισβητούν την ορθότητα του τρόπου ζωής, είτε δεν θα καταφέρνανε ποτέ να έρθουν αντιμέτωπα με τις προκλήσεις της καθημερινότητας.

Ολοκληρώνοντας, οι διαφορές μεταξύ των ανθρώπων δύναται να είναι πολλές, όχι μόνο ηλικιακές, αλλά οφείλουμε να επιχειρούμε να τις παρακάμψουμε. Η επικοινωνία είναι ο μοναδικός δίαυλος κατανόησης, εξοικείωσης, είναι τρόπος αντιμετώπισης προκαταλήψεων και στερεοτύπων και είναι απαισιόδοξο όταν παρεμποδίζεται.

Άννα Σάββα

Κοινωνιολόγος